Άσπρο Πάτο

Υπάρχει μια θεωρία ότι γεννιόμαστε με ελαφρώς ελλιπή ποσότητα αλκοόλ στο αίμα μας και ότι η μέθη σε καθημερινή βάση -σε συνετά επίπεδα τουλάχιστον- θα άνοιγε το μυαλό μας, θα μείωνε τα προβλήματά μας και θα αύξανε τη δημιουργικότητά μας. Όταν η θεωρία αυτή εξάψει την περιέργεια τεσσάρων φίλων, όλοι τους μεσήλικοι και βαριεστημένοι καθηγητές γυμνασίου, εκείνοι αποφασίζουν να ξεκινήσουν ένα πείραμα που απαιτεί να διατηρούν μια ελαφρά κατάσταση μέθης καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας. Αν ο Τσώρτσιλ κέρδισε τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όντας μονίμως μεθυσμένος, ποιος ξέρει τι μπορούν να καταφέρουν μερικές γουλιές για τους ίδιους και τους μαθητές τους;

Αρχικά τα αποτελέσματα είναι θετικά: τα μαθήματά τους βελτιώνονται, οι γύρω τους ανταποκρίνονται ζεστά στην ανανεωμένη τους συμπεριφορά και οι ίδιοι νιώθουν πιο ζωντανοί, πιο γεμάτοι. Όμως, καθώς η κατανάλωση συνεχίζεται, μερικοί συνεχίζουν να ευδοκιμούν και μερικοί εκτρέπονται. Σιγά-σιγά, γίνεται σαφές ότι ενώ το αλκοόλ μπορεί να τροφοδότησε μερικές σπουδαίες εξελίξεις της παγκόσμιας ιστορίας, ορισμένες γενναίες πράξεις έχουν και τις συνέπειες τους...

Οκτώ χρόνια από την τελευταία τους συνεργασία στο «Κυνήγι», ο Τόμας Βίντερμπεργκ και ο Μαντς Μίκελσεν συναντιούνται και πάλι, αυτή τη φορά σε μια ιστορία που τολμάει να αναρωτηθεί: μήπως είμαστε πολύ νηφάλιοι για να αντιμετωπίσουμε τα όσα φέρνει η ζωή; Την πρωταγωνιστική τετράδα συμπληρώνουν ιδανικά οι Τόμας Μπο Λάρσεν, Μάγκνους Μίλανγκ και Λας Ράντε, τρεις από τους καλύτερους εν ενεργεία δανούς ηθοποιούς και παλιοί γνώριμοι του Βίντερμπεργκ, όπως άλλωστε και ο συν-σεναριογράφος Τομπίας Λίντχολμ.

Η αγάπη και η συντροφικότητά τους απέβη σωτήρια για τον σκηνοθέτη τους, όταν αντιμετώπισε μια αδιανόητη απώλεια το 2019: η 19χρονη κόρη του, Ίντα, η οποία θα υποδυόταν την κόρη του πρωταγωνιστή στην ταινία, σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα τέσσερις μέρες μετά την έναρξη των γυρισμάτων. «Η ζωή μου καταστράφηκε», λέει σήμερα ο Βίντερμπεργκ. «Δεν μπορούσα να σκεφτώ πώς θα μπορούσα να συνεχίσω την ταινία, αλλά ούτε μπορούσα να σκεφτώ ότι δεν θα την ολοκλήρωνα. Δεν θα το ήθελε καθόλου αυτό η Ίντα. Οπότε αποφασίσαμε να κάνουμε την ταινία για εκείνη. Ήταν ο μόνος τρόπος.» Οι συντελεστές της ταινίας σχημάτισαν αμέσως γύρω του ένα σύστημα στήριξης: ο Λίντχολμ αναλάμβανε το γύρισμα τις μέρες που ο Βίντερμπεργκ δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει και οι ηθοποιοί του ήταν εκεί για να βοηθήσουν με τον δικό τους τρόπο σε αυτό που περνούσε, ειδικά στις σκηνές όπου υποδύονταν τους μεθυσμένους. «Αν γελάσετε με αυτά που κάνουν αυτοί οι τέσσερις στην ταινία», λέει ο Βίντερμπεργκ, «είναι επειδή προσπαθούσαν τόσο σκληρά κάθε μέρα να κάνουν τον σκηνοθέτη τους να γελάσει.»

Για τον Μίκελσεν, η τραγική συνθήκη στο παρασκήνιο των γυρισμάτων έδωσε άλλη ώθηση σε αυτό που ήθελε να επικοινωνήσει η ιστορία. «Ήταν πάντα μια ιστορία για το πώς οφείλουμε να αγκαλιάζουμε ό,τι μας φέρνει η ζωή, αλλά λόγω της απώλειας αυτής, απέκτησε μια ένταση που κανείς μας δεν περίμενε. Όσο τραγικό κι αν ήταν αυτό που συνέβη, η ταινία έγινε ομορφότερη μετά από αυτό.». «Η Ίντα είναι σε κάθε λεπτό αυτής της ταινίας», συμπληρώνει ο Βίντερμπεργκ, ο οποίος και αφιέρωσε την ταινία στην κόρη του. «Οι φίλοι μου με σήκωσαν ξανά στα πόδια μου. Και νομίζω αυτό έχει περάσει και στην ταινία, το νιώθεις. Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς απομόνωσης, απώλειας και οικονομικής κρίσης, προσπαθήσαμε να κάνουμε μια εμψυχωτική ταινία που μας θυμίζει αυτά που κάνουν τη ζωή να αξίζει: την αγάπη και τη φιλία. Και η ταινία μοιάζει να έχει μιλήσει στην καρδιά των θεατών. Μια ταινία στην οποία οι χαρακτήρες επιμένουν να αποζητούν την έννοια της κοινότητας, ήταν αυτό που χρειαζόμασταν όλοι απ’ ό,τι φαίνεται. Είναι υπέροχο να βιώνεις μια τέτοια εμπειρία και φυσικά είμαι ευγνώμων…. όμως η ιστορία μας είναι μυθοπλασία - θα ήθελα να δω να συμβαίνει κάτι τέτοιο και στον πραγματικό κόσμο.»

O σκηνοθέτης Τόμας Βίντερμπεργκ μιλά για την ταινία:
«Δεν πίνω ποτέ πριν το πρωινό».
Τάδε έφη ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, ο οποίος συνέβαλε τα μέγιστα στην επικράτηση των Συμμάχων στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την κατατρόπωση των Γερμανών υπό τη συνεχή επήρεια αλκοόλ, και μεγάλων ποσοτήτων μάλιστα.

Κι άλλοι σπουδαίοι διανοούμενοι, καλλιτέχνες και συγγραφείς όπως ο Τσαϊκόφσκι και ο Χεμινγουέι βρήκαν δύναμη και έμπνευση κατά αυτόν τον τρόπο. Όλοι ξέρουμε πώς είναι η αίσθηση αυτή: με τις πρώτες γουλιές αλκοόλ, η κουβέντα πλουτίζει, το δωμάτιο μεγαλώνει και τα προβλήματα μικραίνουν.

Με την ταινία αυτή, θέλουμε να εξερευνήσουμε και να χαιρετίσουμε την ικανότητα του αλκοόλ να απελευθερώνει τους ανθρώπους. Η έμπνευση για την ιστορία έρχεται από τη θεωρία του Νορβηγού ψυχολόγου Φιν Σκαρντερούντ ότι ο άνθρωπος γεννιέται με ένα έλλειμμα αλκοόλ της τάξης του 0.5% στον οργανισμό του.

Θέλαμε να αποτίσουμε έναν φόρο τιμής στο αλκοόλ, αλλά φυσικά θέλαμε να σκιαγραφήσουμε όλες τις αποχρώσεις του. Ενσωματωμένη στην διερεύνηση της ουσίας του αλκοόλ, βρίσκεται και η αναγνώριση ότι οι άνθρωποι μπορούν να πεθάνουν ή να καταστραφούν από την υπερβολική κατανάλωση. Μια ύπαρξη ταυτισμένη με το αλκοόλ γεννά ζωή, αλλά μπορεί και να σκοτώσει.

Στην ιστορία αυτή, γνωρίζουμε τέσσερις καλούς ανθρώπους σε μια κάπως προχωρημένη ηλικία. Τους γνωρίζουμε σε έναν κόσμο που ξέρουμε καλά: έναν βαρετό και κάπως μέτριο κόσμο, που τους κρατά κλειδωμένους σε μια μονότονη ύπαρξη και κολλημένους σε μοτίβα και συνήθειες, παγιδευμένους σε συμβιβασμούς. Ταυτόχρονα, ο θάνατος ολοένα και πλησιάζει. Έχουν περάσει τα μισά του προσδόκιμου ζωής τους. Η ελευθερία που φέρνει η νιότη, τα ερωτικά ξεμυαλίσματα και η αίσθηση του ανάλαφρου είναι πια μακρινές αναμνήσεις. Τα ανακαλύπτουν, όμως, όλα και πάλι -και πολλά περισσότερα- παίρνοντας μέρος σε ένα πείραμα που περιλαμβάνει τη συστηματική κατανάλωση αλκοόλ.

Η ταινία υιοθετεί μία χιουμοριστική και -για κάποιους- ίσως και σκανδαλώδη προσέγγιση σε ένα σοβαρό ζήτημα. Το ΑΣΠΡΟ ΠΑΤΟ θέλει να είναι μια πολυπρόσωπη ιστορία που ταυτόχρονα προκαλεί και ψυχαγωγεί, μας κάνει να σκεφτούμε, να κλάψουμε και να γελάσουμε. Και ελπίζω μας αφήνει με αρκετή τροφή για σκέψη και συζήτηση για έναν κόσμο, ο οποίος, ολοένα και περισσότερο, φαίνεται να καθορίζεται από πουριτανική ρητορική αλλά καταναλώνει πολύ αλκοόλ από σχετικά μικρές ηλικίες.

Η ταινία είναι ένας φόρος τιμής στην ίδια τη ζωή. Μια εκ νέου διεκδίκηση της παράλογης σοφίας που απαλλάσσεται από κάθε αίσθηση νευρικότητας και κοινής λογικής για να κοιτάξει κατάματα την ίδια την απόλαυση και τη λαχτάρα για ζωή… με όποιες συνέπειες κι αν φέρνει αυτό.

Πηγή: www.rosebud21.gr

Η προβολή θα γίνει με υπότιτλους στα ελληνικά και είναι κατάλληλη για άνω των δεκαέξι ετών.

Η ταινία έχει αποσπάσει 60 βραβεία και 70 υποψηφιότητες σε διάφορα κινηματογραφικά φεστιβάλ.

• Στην 93η απονομή βραβείων Όσκαρ της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και Επιστημών το 2021, βραβεύτηκε με το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας ενώ ήταν και υποψήφια και για το βραβείο Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας.
• Στην 74η απονομή των βραβείων BAFTA της Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου κέρδισε το βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, ενώ έλαβε ακόμα τρεις υποψηφιότητες στις κατηγορίες καλύτερου σκηνοθέτη, καλύτερου ηθοποιού Α' ανδρικού ρόλου και καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου.
  
• 4 βραβεία Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου στις κατηγορίες Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Καλύτερου Σεναρίου και Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας.
• Στην 78η απονομή για τις Χρυσές Σφαίρες προτάθηκε για το Βραβείο Καλύτερης Ξενόγλωσσης ταινίας.