cinephileΑΦΙΕΡΩΜΑ

Τα καλύτερα ντοκιμαντέρ όλων των εποχών, σύμφωνα με το CINEFIX

Γράφει ο Ζαχαρίας Σκεπετζής

Το ντοκιμαντέρ (documentary film), είναι ένα είδος κινηματογραφικής ταινίας μικρού ή μεγάλου μήκους, που καταπιάνεται με θέματα ιστορικά, επιστημονικά, κοινωνικά, βιογραφικά, πολιτικά, καλλιτεχνικά κ.ά. Οι αναφορές του βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα και συνήθως συνοδεύονται από συνεντεύξεις και μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν ή έχουν γνώση για το θέμα το οποίο αναλύεται κάθε φορά. Μάλιστα, οι πρώτες ταινίες που δημιουργήθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα κάλλιστα μπορούν να θεωρηθούν ως ντοκιμαντέρ.

Η ομάδα CINEFIX δημιούργησε ένα βίντεο που περιλαμβάνει μια λίστα με τα καλύτερα ντοκιμαντέρ όλων των εποχών. Μέσα σε 16 περίπου λεπτά, εμφανίζονται αποσπάσματα από μια σειρά των ταινιών αυτού του είδους, που έγραψαν ιστορία στον κινηματογραφικό χώρο. Γίνεται ειδική μνεία σε δέκα από αυτά, συνθέτοντας έτσι μια λίστα με τα δέκα καλύτερα ντοκιμαντέρ μέχρι σήμερα, πάντα σύμφωνα με την άποψη της ομάδας του CINEFIX. Η λίστα είναι η ακόλουθη:

No1. As I Was Moving Ahead, Occasionally I Saw Brief Glimpses of Beauty (2000) του Jonas Mekas
No2. Sans Soleil (1983) του Chris Marker
No3. Baraka (1992) του Ron Fricke
No4. Close-Up (1990) του Abbas Kiarostami
No5. Stop Making Sense (1984) του Jonathan Demme
No6. Hoop Dreams (1994) του Steve James
No7. The Emperor's Naked Army Marches On (1987) του Kazuo Hara
No8. The Quince Tree Sun (1992) του Víctor Erice
No9. Harlan County, USA (1976) της Barbara Kopple
No10. Shoah (1985) του Claude Lanzmann

Πιο κάτω βρίσκονται πληροφορίες για καθένα από τα ντοκιμαντέρ αυτά (σύντομη περιγραφή, αφίσα και τρέιλερ).

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή είναι απλά μια λίστα που εκφράζει τις προτιμήσεις μιας ομάδας ανθρώπων του κινηματογραφικού χώρου. Σε αντίστοιχες λίστες, ενδεχομένως να δούμε κάποια άλλα ανάλογα ντοκιμαντέρ ως κορυφαία. Βέβαια, συχνά εμφανίζονται αρκετά από τα παραπάνω, να εναλλάσσονται σε διάφορες θέσεις μέσα στις κορυφαίες προτιμήσεις των ειδικών για τα καλύτερα ντοκιμαντέρ όλων των εποχών.

Πηγές: CINEFIX youtube channel, IMDB, Wikipedia

As I Was Moving Ahead, Occasionally I Saw Brief Glimpses of Beauty

Σε μια πεντάωρη σχεδόν ταινία, ο σκηνοθέτης Jonas Mekas συγκεντρώνει αποσπάσματα από δικές του ερασιτεχνικές σπιτικές ταινίες που γυρίστηκαν σε μια χρονική περίοδο 30 ετών. Ανασυνθέτει την ίδια του τη ζωή μέσα από οικογενειακές στιγμές, σκηνές από γιορτές γενεθλίων και πικνίκ ή τα πρώτα βήματα των παιδιών του. Στο βιογραφικό αυτό ταξίδι του σκηνοθέτη με καταγωγή από τη Λιθουανία, αφηγητής είναι ο ίδιος. Δημιούργησε την ταινία το έτος 2000, όταν πλησίαζε πια τα 80 χρόνια του και πλέον μπορούσε να εκτιμήσει ότι η ομορφιά της ζωής κρύβεται στις απλές, καθημερινές, οικογενειακές στιγμές. Αυτό ακριβώς προσπάθησε να αναδείξει με το ντοκιμαντέρ αυτό και φαίνεται ότι το κατάφερε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Η ταινία στο IMDB

SANS SOLEIL

Γαλλικό ντοκιμαντέρ του Chris Marker από το 1983. Είναι ένα πειραματικό φιλμ γεμάτο εικόνες και σκηνές κυρίως από την Ιαπωνία και την αφρικανική χώρα Γουινέα Μπισάου, ενώ παράλληλα μια γυναικεία φωνή αφηγείται τις σκέψεις, τους στοχασμούς και τις αναμνήσεις ενός περιηγητή.

Η ταινία στο IMDB

BARAKA

Ο σκηνοθέτης Ron Fricke δημιούργησε το 1992 την ταινία Baraka, η οποία είναι μια αλληλουχία μαγευτικών εικόνων και θεματικών σκηνών από τη φύση, τη ζωή και τις δραστηριότητες των λαών όλου το κόσμου, τεχνολογικά επιτεύγματα, ανθρώπινα έργα κ.ά. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν σε 152 διαφορετικά μέρη, 23 χωρών και έξι ηπείρων σε διάστημα 14 μηνών. Η ταινία δεν περιλαμβάνει κανενός είδους αφήγηση και ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί συχνά τις τεχνικές του slow motion και του time lapse προκειμένου να κερδίσει τις εντυπώσεις του θεατή. Σε συνδυασμό με την ατμοσφαιρική ambient μουσική του συνθέτη Michael Stearns η οποία συχνά εμπλουτίζεται με ανάλογες μελωδίες άλλων μουσικών όπως Dead Can Dance, L. Subramaniam, Ciro Hurtado, Inkuyo, Brother, Anugama & Sebastiano και David Hykes, το Baraka μαγεύει τον θεατή ο οποίος υποκύπτει στο φαντασμαγορικό θέαμα των εικόνων και στο μεγαλείο της φύσης της ίδιας.

Η ταινία στο IMDB

CLOSE-UP (Nema-ye Nazdik)

Ο βραβευμένος Ιρανός σκηνοθέτης Abbas Kiarostami έκανε ταινία την αληθινή ιστορία για τη δίκη ενός ανθρώπου ο οποίος υποδύθηκε τον σκηνοθέτη Mohsen Makhmalbaf προκειμένου να πείσει μια οικογένεια να πρωταγωνιστήσει στο υποτιθέμενο νέο φιλμ που ετοίμαζε.

Η ταινία στο IMDB

STOP MAKING SENSE

Μουσικό ντοκιμαντέρ του 1984 σε σκηνοθεσία Jonathan Demme. Πρόκειται για την κινηματογράφηση της ζωντανής εμφάνισης του γνωστού συγκροτήματος Talking Heads σε συναυλίες που έδωσε στο Hollywood τον Δεκέμβριο του 1983, στα πλαίσια της περιοδείας του για την προώθηση του album του 'Speaking in Tongues'.

Η ταινία στο IMDB

HOOP DREAMS

Ο Steve James σκηνοθετεί και δημιουργεί το 1994 ένα αθλητικό ντοκιμαντέρ για τη ζωή δυο αφροαμερικανών νεαρών από το Σικάγο που αγωνίζονται να παίξουν στο κολεγιακό πρωτάθλημα μπάσκετ των ΗΠΑ με απώτερο σκοπό να γίνουν αργότερα επιτυχημένοι επαγγελματίες μπασκετμπολίστες του NBA. Τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ διήρκεσαν περίπου πέντε χρόνια και είχαν σαν αποτέλεσμα να γυριστούν γύρω στις 250 ώρες πλάνων από τα οποία σχεδόν 3 ώρες αποτέλεσαν το υλικό για την τελική μορφή της ταινίας.

Η ταινία στο IMDB

THE EMPEROR'S NAKED ARMY MARCHES ON (YUKI YUKITE, SHINGUN)

Στο ντοκιμαντέρ αυτό το οποίο σκηνοθέτησε ο Kazuo Hara το 1987, παρακολουθούμε ένα 62άχρονο βετεράνο του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, γνωστό για τις διαμαρτυρίες του ενάντια στον Αυτοκράτορα Χιροχίτο και τις προσπάθειές του να αποκαλύψει δύο Γιαπωνέζους στρατιώτες τους οποίους θεωρεί υπεύθυνους για κάποιες ανεξήγητες εκτελέσεις που συνέβησαν στη μονάδα του, κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ο τίτλος της ταινίας βασίστηκε στο γνωστό παραμύθι 'The Emperor's New Clothes' ('Τα καινούρια ρούχα του Αυτοκράτορα').

Η ταινία στο IMDB

THE QUINCE TREE SUN / DREAM OF LIGHT (EL SOL DEL MEMBRILLO)

Στο αφηγηματικό ντοκιμαντέρ του 1992 με σκηνοθέτη τον Víctor Erice παρακολουθούμε την προσπάθεια του Ισπανού ζωγράφου Antonio López García να αποτυπώσει στον καμβά του την ομορφιά μιας κυδωνιάς καθώς αυτή φωτίζεται από τον φθινοπωρινό ήλιο.

Η ταινία στο IMDB

HARLAN COUNTY U.S.A.

Η ταινία 'Harlan County U.S.A.' της Barbara Kopple κέρδισε το βραβείο Όσκαρ στην κατηγορία καλύτερου ντοκιμαντέρ τη χρονιά του 1976 και πραγματεύεται την "Απεργία Brookside" στην οποία 180 ανθρακωρύχοι και οι γυναίκες τους αντιστάθηκαν στους μεγαλοϊδιοκτήτες των ορυχείων στην Κομητεία του Harlan, το 1973.

Η ταινία στο IMDB

SHOAH

O Claude Lanzmann δημιούργησε το 1985 το ντοκιμαντέρ με τίτλο Shoah το οποίο για δέκα σχεδόν ώρες ανακαλεί στιγμές αποτροπιασμού και φρίκης από το μεγαλύτερο έγκλημα της σύγχρονης ιστορίας, το Ναζιστικό Ολοκαύτωμα. Μέσα από συνεντεύξεις και μαρτυρίες από επιζήσαντες αλλά και αυτουργούς δίνονται περιγραφές και ανακαλούνται μνήμες από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης στην κατεχόμενη Πολωνία.

Η ταινία στο IMDB